Jaka jest geneza ostracyzmu i jak się objawia w środowisku pracy?
Ostracyzm to praktyka wykluczenia wywodząca się ze starożytnej Grecji. W starożytnej Grecji, na skorupach jaj wydrapywano nazwiska osób, które miały zostać skazane na wygnanie. Był to rodzaj społecznego sądu dokonywanego z pominięciem prawdziwych procesów sądowych. Dzisiaj co prawda nie używa się skorupek, ale bliźniaczo podobne wykluczanie z grup społecznych ciągle ma miejsce.
Ostracyzm to umówione ignorowanie i wykluczanie z towarzystwa konkretnych osób. Zazwyczaj celem jest członek grupy społecznej, który w jakimś stopniu naraził się pozostałym.
Określa się jako niebezpośrednią formę mobbingu, uznawany za jedną z najbardziej dotkliwych.
Działanie wszyscy na jednego stawia osobę wykluczoną w sytuacji przytłaczającej i trudnej do rozwiązania. Ciągłe poczucie bezsilności może doprowadzić do poważnych problemów psychicznych.
Badania wykazują, że ma on o wiele większy i gorszy wpływ na pracownika niż bezpośredni mobbing. Chodzi o wykluczanie lub niedopuszczane pracownika do zespołu. Ma to na celu sprawienie, że zechce on sam odejść ze swojego stanowiska i opuścić firmę.
Jednak nawet mimo wiedzy co to jest ostracyzm, niesprzyjającej atmosfery i poczucia wykluczenia, wiele osób nie decyduje się na zrezygnowanie z pracy. Boją się one bowiem, że nie znajdą innej pracy na podobnych warunkach, a w końcu wielu z nich ma nie tylko rodziny do utrzymania, ale też kredyty itp. Odejście z pracy - szczególnie tej dobrze płatnej - odkładają, jak tylko się da, starając się jakoś wytrzymać zachowanie innych. Niestety nie jest to sprawa prosta.
Przykłady ostracyzmu
Często spotyka nas on już od pierwszych dni w pracy. Być może pracownicy poznali już Twoje kompetencje i czują, że możesz być dla nich zagrożeniem. Dlatego od samego początku mogą próbować sprawić, żebyś nie poczuł się dobrze w miejscu pracy. Podobnie może być w sytuacji, kiedy znasz kogoś z kadry kierowniczej, np. z poprzedniej pracy, wówczas ludzie mogą posądzić cię o pracę dzięki protekcji. W takiej sytuacji już tylko o krok od niewygodnych plotek, które mogą nastawić ludzi przeciwko Tobie.
Przykładem może być również odrzucenie z grupy osoby, która popadła w konflikt z kimś na wyższym stanowisku. Reszta zespołu może stwierdzić, że dalsze utrzymywanie kontaktów z taką osobą zostanie odebrana jako solidarność, dlatego odsuwają się od niej, by nie wzbudzać takich podejrzeń.
Często objawem wykluczenia jest przydzielenie nam osoby, której mamy pomóc w pracy. Po czasie okazuje się, że przejmuje ona większość naszych obowiązków, a my właściwie nie mamy co ze sobą zrobić. Taka praca, która polega na robieniu niczego, wydawać by się mogła przyjemna, jednak tak naprawdę może doprowadzić nawet do załamania nerwowego. Nie po to przecież przychodzimy do pracy, staramy się, by wspiąć się na kolejne szczeble, by nagle zostać odsuniętym od wszystkich dotychczasowych zadań.
Jak rozpoznać, że mogliśmy paść ofiarą wykluczenia?
Słyszysz szepty, które kończą się, kiedy tylko się pojawiasz (jedne z pierwszych sygnałów, że coś jest nie tak).
Wchodzisz do pomieszczenia, gdzie znajdują się inne osoby, które widząc cię, od razu urywają rozmowę.
Nikt nie informuje cię o żadnych spotkaniach pracowników po pracy.
Pracownicy wychodzą na obiad i nie dają Ci znać.
Nie odpowiadają na Twoje powitania i pożegnania.
Konsekwencje wykluczenia
Osoby, które zostają wykluczone z grupy, mogą zacząć wątpić w siebie, zastanawiają się, co zrobili nie tak, dlaczego wszyscy nagle się od nich odwrócili, zmniejsza to ich pewność siebie i wiarę we własne możliwości.
Im dłużej taki stan ma miejsce, tym zwiększa się napięcie i stres związane z pracą.
Może to doprowadzić nawet do załamania nerwowego, depresji czy złego stanu zdrowia.
Nawet jeżeli staramy się mimo wszystko pracować, chęci i motywacje są niewielkie, czujemy się zniechęceni, niedoceniani przez innych, mamy problemy z zaangażowaniem w powierzone zadania.