Jak stymulować kreatywność w organizacji?
Kreatywność i innowacyjność stały się ostatnio ważnymi celami, do których dąży większość organizacji. W dobie rynku, na którym mamy tak wiele niezwykle podobnych do siebie produktów, umiejętność stworzenia czegoś nietypowego, oryginalnego stała się niezwykle cenna.
Owa nietypowość może przejawiać się zarówno w nowych rozwiązaniach technologicznych, konstrukcyjnych ale także chociażby marketingowych. Niezależnie od obszaru, w którym innowacyjność miałaby się przejawiać, dobrze jeśli organizacja jako taka jest kreatywna.
Zastanawiając się więc nad tym jak stworzyć kreatywną organizację warto przyjąć jedno podstawowe założenie i odpowiedzieć sobie na dwa ważne pytania.
Najważniejsze założenie dla budowania kreatywnej organizacji wynika z egalitarnego podejścia do twórczości. W tym ujęciu twórczy może być każdy, kreatywność jest cechą ciągłą, tzn. pracownicy mogą być twórczy na różnym poziomie, i co chyba najważniejsze, kreatywność można rozwijać.
Jeśli przyjmiemy takie założenie to naturalną koleją rzeczy pojawiają się pewne pytania.
Po pierwsze skąd w organizacji brać nowe pomysły?
Po drugie, gdy już te pomysły są, to jak nad nimi pracować aby przekształciły się w ciekawe i innowacyjne rozwiązania?
SKĄD BRAĆ NOWE POMYSŁY?
Najbardziej oczywistym sposobem jest aktywne poszukiwanie nowej wiedzy. Należy więc zachęcać pracowników do sięgania do aktualnej literatury fachowej, uczestniczenia w konferencjach. Ponadto warto zadbać o możliwość prowadzenia konsultacji z zewnętrznymi ekspertami czy specjalistami z innych dziedzin zatrudnionymi w naszej organizacji. Dobrym źródłem inspiracji są nasi klienci, podopieczni, osoby korzystające z usług, jak również osoby zainteresowane naszą działalnością. Szczególnie klient nie do końca zadowolony stanowi dobre źródło informacji o nierozwiązanym problemie (a nie tylko kłopot dla organizacji i jej wizerunku!). Należy więc zbierać opinie takich osób.
Stwierdzenia: „to świetnie, ale....”, „skorzystałbym z Państwa rady gdyby ...”
czy „nie będziecie mieli wielu klientów, bo ....” powinny być punktem wyjścia do poszukiwania nowych rozwiązań.
Oprócz rozmów czy badania opinii naszych klientów (podopiecznych) warto także zastanowić się czy nie moglibyśmy wejść w kontakt z naszymi potencjalnymi lub aktualnymi czołowymi podopiecznymi (beneficjentami). Są to osoby, których wymagania wykraczają poza aktualne standardy i trendy na rynku pracy. Takie osoby często sami udoskonalają naszą ofertę dopasowując ją do swoich potrzeb. Wszyscy dzisiaj doceniają badania opinii klientów trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze można na ich podstawie zbudować kompletny obraz naszej sytuacji na rynku czy oceny naszych produktów. Badania opinii opierają się na deklaracjach ludzi, którzy niekoniecznie świadomie mogą pomijać jakieś ważne dla nas informacje. Lepszym, chociaż niewątpliwie droższym, sposobem jest obserwacja osób korzystających z usług naszej instytucji w ich własnym środowisku. W oparciu o takie obserwacje można generować pomysły - nazywamy to projektowaniem empatycznym.
Technika składa się z 5 etapów:
Obserwacja (ważna jest decyzja kogo należy obserwować),
Gromadzenie danych (protokoły, zdjęcia, filmy, itp.)
Namysł i analiza (wstępna analiza w małym gronie osób; ma na celu stwierdzenie czy zebrano wystarczające informacje),
Burza mózgów (grupowe przetworzenie obserwacji na potencjalne rozwiązania)
Opracowanie prototypów (umożliwiają wypróbowanie i poznanie reakcji potencjalnych użytkowników).
Idea pracy grupowej jest wykorzystywana nie tylko w technice projektowania empatycznego. Wiele firm i organizacji tworzy wewnątrz swojej struktury specjalne jednostki badawcze pracujące zgodnie z zasadami grupowego rozwiązywania problemów. Jednostki te mogą się pojawiać na poziomie korporacyjnym lub/i na poziomie oddziałów. Jest to jednak dosyć kosztowne rozwiązanie, więc mogą sobie na nie pozwolić zazwyczaj tylko duże organizacje. Jednak każda firma, organizacja może wprowadzić zasadę powoływania tymczasowego zespołu wybranych pracowników, w celu rozwiązania jednego konkretnego problemu. Ta metoda nie jest już tak bardzo kosztochłonna. Chociaż na pewno warto zadbać o to aby stworzyć takiemu zespołowi specjalne warunki do pracy, np. odizolowane miejsce, a to już trochę podnosi koszty takiego zabiegu.
Treningi twórczości są treningami grupowymi z dwóch przyczyn.
Po pierwsze: zajęcia organizowane dla pracowników, uczniów czy młodzieży najczęściej są treningami grupowymi.
Po drugie: w tekstach źródłowych i poświęconym temu tematowi piśmiennictwie zwykle omawiane są właśnie treningi grupowe.
E. Nęcka zwraca uwagę na fakt, że twórczość odbywa się w kontekście społecznym, a twórca musi przedstawiać swoje pomysły innym ludziom. Z tych względów treningi twórczości obejmują nie tylko stymulację myślenia twórczego, ale także umiejętności interpersonalne oraz przezwyciężanie przeszkód, związanych z nimi.
Wiele firm szkoleniowych, organizujących treningi twórczości opisuje je przede wszystkim jako warsztaty grupowego myślenia twórczego czy grupowego kreatywnego rozwiązywania problemów. Takie treningi nastawione są przede wszystkim na pracę w grupie, można jednak założyć, że osoby biorące w nich udział korzystają na nich także indywidualnie. Zdobyte tam informacje i techniki mogą być przez nich później wykorzystywane we własnej pracy czy rozwiązywaniu codziennych problemów.
Ponadto udział w grupowym treningu umożliwia rozwój umiejętności interpersonalnych, które są przydatne nie tylko w związku z aktywnością twórczą.